Obejrzyj film
Obejrzyj uważnie poniższy film i postaraj się zapamiętać jak najwięcej informacji.
Doczytaj
Empedokles z Agrygentu (ok. 493–433 przed Chr.) – filozof grecki, twórca teorii czterech elementów (ziemia, woda, powietrze, ogień), które łączą się i rozdzielają pod wpływem sił miłości i waśni. Jako pierwszy zaproponował również koncepcję ewolucji gatunków. Zgodnie z legendą wskoczył do Etny, aby udowodnić, że jest półbogiem.
Heraklit z Efezu (ok. 540–480 przed Chr.) – filozof grecki, twórca wariabilizmu pozostającego w opozycji do statyzmu szkoły eleackiej. Uważał, że boskie prawo (logos) rządzi zmiennym światem i jednoczy obecne w nim przeciwieństwa. Jego powiedzenie, że nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki, ponieważ zmienia się w niej woda, wzmocnił jeszcze jego następca Kratylos, który miał powiedzieć, że nie można nawet raz wejść do tej samej rzeki.
Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770–1831) – filozof niemiecki, twórca najsłynniejszego systemu idealistycznego, według którego rzeczywistość ma naturę duchową. Jedno ze swoich największych dzieł, zatytułowane Fenomenologia ducha, ukończył w dniu bitwy pod Jeną. Hegel jest autorem słynnego powiedzenia, że sowa Minerwy (symbol mądrości) wylatuje o zmierzchu, które można rozumieć tak, że mądrość osiąga się dopiero u kresu zdarzeń.
Alfred North Whitehead (1861–1947) – angielski filozof i matematyk, twórca kierunku myślowego nazywanego procesualizmem. Wspólnie z Bertrandem Russelem jest autorem dzieła Principia Mathematica. Od Whiteheada pochodzi powiedzenie, że filozofia to zbiór przypisów do Platona.
Parmenides z Elei (ok. 515–450 przed Chr.) – filozof grecki ze szkoły eleackiej; największy starożytny obrońca monizmu ilościowego, czyli poglądu, że istnieje tylko jeden niezmienny byt, a wielość dana w doświadczeniu zmysłowym jest złudzeniem. Występuje jako bohater dialogu Platona Parmenides.
Wariabilizm (od łac. variabilis – zmienny) – pogląd akcentujący zmienność w rzeczywistości.
Statyzm (od gr. στάσις, stasis – trwanie; łac. stare – stać) – pogląd akcentujący stałość w rzeczywistości.
Procedura dowodzenia – procedura polegająca na podaniu twierdzeń, z których wynika teza, którą uznajemy; np. Parmenides stosował tę procedurę, pokazując, że teza „byt jest jeden” ma wynikać z twierdzenia „byt jest, a niebytu nie ma”.
Reductio ad absurdum (łac. sprowadzenie do absurdu) – rozumowanie obalające jakąś tezę przez wyprowadzenie z niej sprzecznych lub jawnie fałszywych konsekwencji. Np. Zenon z Elei obalał tezę „istnieje ruch” przez podanie jej absurdalnych konsekwencji – jedną z nich ma być to, że Achilles nigdy nie dogoni żółwia.
Pofilozofuj
- Jak rozumiesz powiedzenie jednego z obrońców radykalnego wariabilizmu: „Do tej samej rzeki nie można wejść nawet raz”?
- W jakim sensie teorię ewolucji Karola Darwina można uznać za kontynuację filozofii Heraklita?
Quiz
Chcesz iść dalej? Sprawdź, czy udało Ci się uzyskać do tej pory wystarczającą ilość mocy i czy możesz przejść do wyższego poziomu!
Teraz jesteś na poziomie II . Jest to poziom Jończyka. Już wprawdzie odrzuciłeś myślenie mityczne, ale nadal jesteś na początku przygody z filozofią. Zaczynasz dostrzegać różnice zdań na temat różnych filozoficznych problemów. Pamiętasz jakie spory wykrystalizowały się w starożytności?
Zaznacz właściwe pola (uwaga, może być kilka poprawnych odpowiedzi!):
1. Czego dotyczy spór monizmu z pluralizmem?
2. Co jest przedmiotem sporu między wariabilizmem a statyzmem?
3. Jaką tezę miał sprowadzić do absurdu argument Zenona z Elei dotyczący Achillesa i żółwia?
W celu ponownego rozwiązania testu odśwież stronę (klawisz F5).